سیاست آمریکا در جنگ تحمیلی پس از بیرون راندن عراقی‌ها در سال 1361 دگرگون شد و دولت ریگان جانب عراق را گرفت. از سال 1362 آمریکا عملیات انسداد را با طرح معاون وزیر امور خارجه به نام ریچارد مورفی اجرا کرد که به منظور کاستن قدرت نظامی و کاهش قدرت اقتصادی ایران برنامه‌ریزی شده بود.

متوقف ساختن صادرات تسلیحات به ایران، ارایه اعتبارات به عراق برای خرید محصولات کشاورزی و غیره از آمریکا، قاچاق اسلحه به ایران به قیمت گزاف و پایین نگه داشتن قیمت نفت از اهداف اقدامات غیرقانونی آمریکا بر ضد ایران در جنگ تحمیلی بوده است.

نخستین درگیری نیروهای آمریکایی با قایق‌های ایرانی

کاسبر واینبرگر وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد قایق‌های مسلح ایران به سوی سه فروند هلی‌کوپتر آمریکایی در خلیج فارس آتش گشودند.

وی ادعای ایران را مبنی بر این ‌که نیروهای ایرانی یک هلی‌کوپتر آمریکایی را منهدم ساخته و به یک فروندکشتی جنگی آمریکایی آسیب رسانده اند تکذیب کرد.

نخستین پرچم آمریکا بر فراز کشتی

نخستین پرچم آمریکا برای نخستین بار در 21 جولای سال 1987 بر فراز نفت کش‌های کویتی به اهتزاز درآمد و بدین ترتیب عملیات اسکورت، که در آن زمان عملیات اراده آهنین نامیده می‌شد، آغاز شد.

نخستین بیانیه کاخ سفید

نخستین بیانیه کاخ سفید امریکا پیرامون جنگ در 26 سپتامبر 1980 منتشر شد که در آن موضوع جنگ به عنوان محور فرعی و نگرانی آمریکا از عرضه نفت به عنوان موضوع اصلی بیان شده بود.

بویژه که این تهاجم از نظر کاخ سفید درگیری میان دو کشور اعلام شد و آمریکا در این بیانیه هیچ موضعی اتخاذ نکرد.

پس از پیروزی نیروهای خودی بر عراقی ها در ارتفاعات الله‌اکبر، شهید چمران اصرار داشت نیروهای ایران هرچه زودتر قبل از اینکه دشمن بتواند استحکاماتی برای خود دست و پا کند به سوی بستان سرازیر شوند که این کار عملی نشد و شهید چمران خود طرح آزادسازی دهلاویه را با ایثار و گذشت و فداکاری رزمندگان جان بر کف ستاد جنگ‌های نامنظم و به فرماندهی ایرج رستمی عملی ساخت.

فتح دهلاویه در نوع خود عملی جسورانه و خطرناک و غرورآفرین بود. نیروهای مؤمن ستاد جنگ‌های نامنظم، پلی بر رودخانه کرخه زدند، پلی ابتکاری و چریکی که خود ساخته بودند، به وسیله آن از رودخانه عبور کردند و به قلب دشمن تاختند و دهلاویه را به یاری خدای بزرگ فتح کردند. که این نخستین پیروزی پس از عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا بود.

نخستین پیروزی عظیم ایران در جنگ تحمیلی

عملیات ثامن‌الائمه نخستین حرکت جدی و سازمان یافته نیروهای مسلح ایران بود. نخستین پیام موفقیت را تیپ یک پیاده در ساعت 8:32 دقیقه روز پنجم مهرماه اعلام کرد که جاده ماهشهر- آبادان آزاد شد. این پیام نوید آزادی تمام منطقه شرق کارون بود.

نخستین آتشبار توپخانه سپاه

با توجه به این اصل که پشتیبانی آتش، نقش اساسی و تعیین کننده‌ای در عملیات مختلف داشته است، سردار شهید حسن شفیع زاده با وقوف کامل به اهمیت این اصل، در زمانی که افق دید بسیاری از مسوولان و فرماندهان از خمپاره فراتر نرفته بود، به فکر تشکیل نخستین آتشبارهای توپخانه با استفاده از توپ‌های غنیمتی پرداخته و در عملیات بیت المقدس مسوولیت هماهنگی پشتیبانی آتش در یکی از قرارگاه‌های عمده را بر عهده گرفت و با موفقیت به انجام رسانید.

او قبضه توپ‌های غنیمتی را در قالب گردانهای مستقل به سرعت سازماندهی کرد و اکثر قریب به اتفاق آن را در عملیات رمضان شرکت داد؛ اوج شکوفایی تلاش‌های شهید در عملیات والفجر 8 ظهور پیدا کرد.

نخستین ابتکار عمل نظامی

امکان غافلگیری دشمن در سال سوم جنگ بدون ابتکار عمل نظامی فراهم نمی‌شد و توجه به این مساله نخستین بار پس از عملیات رمضان برای فرماندهی سپاه حاصل شد. منطقه هور برای نخستین بار به عنوان منطقه عملیاتی مورد توجه قرار گرفت.

با تغییر زمین منطقه عملیات از خشکی به آب با ویژگی‌های «هور» از جمله وجود آبراه‌های مختلف و امکان استتار در نیزارها این امیدواری به وجود آمد که با غافلگیری امکان غلبه فراهم شود و عملیات خیبر در سوم اسفندماه سال 62 در منطقه هورالهویزه آغاز شد.

شهر بندری فاو نخستین شهر از شهرهای عراق است که در دوران دفاع مقدس در عملیات والفجر 8 به تصرف رزمندگان اسلام درآمد.در فاصله 90 کیلومتری شمال غربی آن شهر صنعتی بصره قرار دارد. عملیات والفجر 8 در بیستم بهمن ماه سال 1364 توسط سپاه پاسداران با پشتیبانی هوایی و توپخانه و هوانیروز ارتش ساعت 22 با رمز یا زهرا (س) آغاز شد. در این عملیات 50 هزار نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند و دو هزار نفر دیگر به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.شهر حلبچه دومین شهر تصرف شده توسط رزمندگان اسلام بود.

نخستین شکست دشمن

نخستین شکست دشمن در تاریخ 9 آبان ماه 59 در عملیات کوی ذوالفقاری در جبهه آبادان رقم خورد. در این عملیات بیش از 700 نفر از نیروهای عراقی کشته شدند و 500 نفر دیگر به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.

در این عملیات غنایم زیادی ازدشمن توسط نیروهای مردمی، سپاه ارتش و نیروهای کمیته انقلاب اسلامی به دست آمد.

نخستین شبیخون به دشمن

نخستین شبیخون گروه دوازده نفری آرپی‌جی ‌زن نیروهای اسلام در نهم مهرماه سال 1359 در حمیدیه به فرماندهی شهید «غیوراصلی» بود که منجر به عقب راندن نیروهای دشمن شد.

نخستین شکار با ضد هوایی ساخت سپاه

نخستین موشک ضد هوایی نیروی هوایی سپاه «میگ 25» عراق را در آسمان اصفهان شکار کرد.

عملیات رمضان نخستین عملیاتی بود که نیروهای زرهی ایران به وسعت زیاد وارد عمل می‌شدند و عملیات سوار زرهی نخستین تجربه ما در جنگ با عراق بود.

نخستین تهاجم موفق در جبهه جنوب در روز بیست و ششم اسفندماه سال 1359 به نام عملیات امام مهدی (عج) در غرب سوسنگرد با موفقیت انجام شد. این عملیات به فرماندهی شهید اسحاق عزیزی و یاری نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروهای مردمی بود که بیش از 96 کشته و صد مجروح و 68 اسیر از دشمن بعثی بر جای گذاشت و بسیاری از ادوات آن‌ها منهدم شد.

نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تنها به فاصله دو ساعت پس از نخستین حمله دشمن در بعدازظهر روز 31 شهریور در نخستین عملیات خود دو پایگاه مهم هوایی عراق به نامهای «الرشید» و «شعیبه» را آماج حملات کوبنده و بمب‌های آتشین خود قرار داده و صدمات جبران ناپذیری به این پایگاه‌ها وارد نمودند.

خلبانان حماسه‌ آفرین نیروی هوایی در بامداد روز یکم مهرماه با به پرواز درآوردن نزدیک به دویست فروند هواپیمای جنگنده و حمله به پایگاه‌ها و مراکز مهم نیروی هوایی عراق به وسیله 140 فروند هواپیمای شکاری، درسی فراموش نشدنی به دشمن متجاوز دادند. در این عملیات بزرگ هوایی، تمامی پایگاه‌ها و مراکز مهم نیروی هوایی دشمن، به استثنای پایگاه «الولید» مورد تهاجم قرار گرفت.

مدتی از محاصره آبادان می‌گذشت و از سوی عراق فشارهای زیادی وارد می‌شد که شاید تنها جاده منتهی به آبادان را هم که آنها به تصرف خود درآوردند و در آن زمان تنها نیروهای سپاه و تعدادی از نیروهای مردمی که از نظر نظامی محدودیت های زیادی داشتند در مقابل دشمن ایستاده بودند.

در آن زمان مقرر شد در حدود یک تیپ یا بیشتر از نیروهای کمیته انقلاب اسلامی به فرمان آیت‌الله خامنه‌ای سریع به وسیله ده‌ها فروند هواپیمای سی یک‌ صد و سی وارد اهواز شوند و از آن‌جا وارد منطقه عملیاتی گردند. با توکل به خدا فشاری که در آن روز از سوی دشمن به آبادان وارد شد. دفع شد و این نخستین گامی بود که کمیته‌ها در رابطه با جنگ برداشتند.